NIJARIYA a yanzu ita ce ta biyu a cikin kasashen da ke da yawan mace-macen mata masu juna biyu a duniya, wani sabon rahoto daga hukumar lafiya ta duniya WHO ya bayyana.
Rahoton mai taken Ci gaban 2023, ya bayyana cewa Najeriya ce ke da kashi 29 cikin 100 na adadin mace-macen mata masu juna biyu 290,000 a duk shekara, kuma mai yiwuwa ba za a iya cimma burin SDG nan da 2030 ba.
Kasar ta kuma kasance a matsayi mafi girma a duniya wajen aukuwar mutuwar jarirai da kananan yara. Rahoton ya kuma yi tsokaci kan wasu kasashe 8 da ke da yawan haihuwa, masu haihuwa da kuma wadanda suka mutu da suka hada da Pakistan, Jamhuriyar Demokradiyyar Kongo, Habasha, Bangladesh, China, Indonesia, Afghanistan, da Jamhuriyar Tanzaniya.
Rahoton ya nuna cewa yawan mace-macen mata masu juna biyu da jarirai a Najeriya ya tsaya cak tun daga shekarar 2015, kusan duk shekara.
Hukumar lafiya ta duniya ta yi gargadin cewa bisa la’akari da halin da ake ciki yanzu, sama da kasashe 60, ciki har da Najeriya, na iya rasa burin rage mace-macen mata, jarirai, da kuma yara da ake haifa matattu da aka sanya a gaba nan da shekarar 2030.
Rahoton wanda ya dora alhakin wannan lamari kan barkewan cutar ta COVID-19 ya kuma nuna cewa Najeriya ta dauki matsayi na biyu yayin da mata da dama ke mutuwa daga matsalolin da suka shafi ciki a cikin shekaru uku da suka gabata.
Sauran abubuwan da ke damun su sun hada da karuwar talauci, da tabarbarewar yanayin jin kai da kuma rashin isassun kudade masu fama da bala’i a fadin duniya.
A wani rahoton hadin gwiwa, a yanzu an haifi jarirai kasa da miliyan 152 da ba su kai ga haihuwa ba tsakanin shekarar 2010 zuwa 2020, inda aka kiyasta kimanin jarirai miliyan 13.4 da aka haifa ba su kai ga haihuwa ba a shekarar 2020 kuma kusan miliyan daya ke mutuwa sakamakon rikice-rikice ciki kafin haihuwa.
Rahoton da hukumomin Majalisar Dinkin Duniya da abokan hulda suka fitar ya ce adadin ya yi daidai da kusan daya cikin jarirai 10 da aka haifa da wuri (kafin makonni 37 na ciki) a duniya.
Firdausi Musa Dantsoho
