A kasarmu ta Nigeria musamman ma Arewa ana yawan janye ‘yan mata da mata cikin tsari daga kimiyya da lissafi a duk tsawon karatunsu, tare da iyakance damarsu, shirye-shiryensu da damar shiga cikin waɗannan fannonin a matsayin manya.
A koda yaushe mata sun kasance iyaka kashi 28 cikin ɗari ne kawai a fannin kimiyya, fasaha, injiniyanci da lissafi, a koda yaushe maza sun kasance suna zarce yawan mata da suka fi girma a yawancin fannonin kimiyya a kwaleji. Matsalolin jinsi suna da yawa musamman a wasu ayyuka masu saurin girma da mafi girman albashi na gaba, kamar kimiyyar kwamfuta da injiniyanci.
Ba wa mata dama tare da karfin guiwa zai janyo daidai tuwa tsakanin jinsi biyu domin bunƙasa Ayyukan kimiyya wanda zai taimaka wajen inganta tsaro na tattalin arzikin mata, tabbatar da ma’aikatan kimiyya daban-daban da basira da kuma hana son zuciya a cikin waɗannan fage da samfurori da ayyuka da suke samarwa.
Haka zalika akwai abubuwa da dama da suke janyo wannan matsala na rashin samun mata da yawa a kimiyya waennan abubuwa sun hada da:
- Al’ada da Tsare-tsare na iya Shafar Shigan mata a cikin fannin kimiyya.
- Fannin abubuwan da ke cikin gida, kamar kula da iyali. D.S
A cikin tattalin arzikin duniya, an tabbatar cewa sau da yawa akan cewa yawan gasan ma’aikata nada amfani. Amma nasiha da kwadaitar da hankalin matasa wani nauyi ne na zamantakewa da kuma gata na gaske. Don haka, waɗanne ayyuka ne daidaikun mutane da kamfanoni za su iya ɗauka don ƙarfafa sha’awar mata a cikin kimiyya?
Abu na farko shi ne yawancin yara mata suna rasa sha’awar su a shiga karatun kimmiyya ne a lokacin samartaka; wasu binciken sun gano shekaru 15 a matsayin mahimmin wajen bada karfin guiwa. Muna bukatar mu fara bawa yaranmu mata karfin guiwa tun kafun su fara rasa sha’awarsu na shiga kimiyya. Kamfanoni za su iya haɗin gwiwa tare da makarantun gida da sauran kungiyoyi da cibiyoyi don yin magana da ‘yan mata game da damar da ke cikin karatun kimiyya.
Haka zalika abu na gaba shi ne nuna matan da ke cikin kimiyya ko kuma sanar da yara mata gudummawa mai mahimmanci da shigansu kimiyya zai bada a rayuwa. An gano cewa yara mata sun fi jin samun karfin guiwa a cikin kimiyya a lokacin da suka san mace ta samu cigaba a cikin sana’ar.
Abu na karshe shi ne nuna wa yara mata yadda kimiyya ke tasiri a duniya, an kasance ana yawan nuna banbanci tsakanin sana’o’i kamar likitanci da siyasa inda ɗaiɗaikun mutane za su iya samun tasiri kai tsaye,gaskiyar ita ce, kusan kowane bangare na al’umma yana dogara ne akan wasu binciken kimiyya da kokari. Likitocinmu suna buƙatar magungunan da masana kimiyya suka haɓaka, har ma ‘yan siyasa suna buƙatar asali a “kimiyyar siyasa”. Ya kamata ‘yan mata su san cewa ta hanyar neman aikin kimiyya, suna taimakon al’ummominsu ne da kuma duniya.
“Saboda haka, don karfafawa mata da yawa a fannin kimiyya da fasaha, ya zama dole a aiwatar da ingantattun manufofin da suka dace da jinsi tare da shigar da ilimin kimiyya abu na farko a cikin manhajojin yara mata. Wadannan za su taimaka wajen karfafa kwarin gwiwar yara mata wadanda a karshe za su zama manya a fannin kimiyya da fasaha – a karshe za su taimaka wajen samar da ci gaba mai dorewa a Najeriya”.
UMMU KHULTHUM ABDULKADIR.
