A yaau ranar Juma’a ne kotun kolin kasar ta bayar da umarnin ci gaba da aiki da tsofaffin takardun kudi na N200, N500, da N1,000 har zuwa ranar 31 ga Disamba, 2023.
Kotun kolin ta kuma yi watsi da manufar gwamnatin tarayya na sake fasalin kudin Naira, inda ta bayyana hakan a matsayin cin fuska ga kundin tsarin mulkin 1999.
Mai shari’a Emmanuel Agim, wanda ya karanta hukuncin da kotun ta yanke, ya ce an yi watsi da korafin farko da wadanda ake kara (Atoni Janar na Tarayya, Bayelsa da Edo) suka yi ne saboda kotu na da hurumin sauraren karar.
Kotun da ta ambaci sashe na 23 (2) na kundin tsarin mulkin kasar, ta ce dole ne takaddamar da ke tsakanin Gwamnatin Tarayya da Jihohi ta kunshi doka ko kuma ta gaskiya.
Kotun kolin ta ci gaba da cewa shugaban kasa Muhammadu Buhari a yayin da yake yada labaransa ya amince cewa manufar tana da kura-kurai da kalubale da dama.
Kotun ta ce manufar ta sa wasu mutane suna yin fatauci a wannan zamani da nufin ci gaba da rayuwa. Kotun ta kara da cewa rashin bin umarnin shugaban kasar na ranar 8 ga watan Fabrairu, alama ce ta kama-karya.
Jihohi 16 na Tarayyar ne suka shigar da karar don kalubalantar halaccin gabatar da manufofin ko akasin haka.
An tsara karar da jihohin Kaduna, Kogi da Zamfara suka kafa a farkon shari’ar a matsayin shari’ar farko a jerin dalilan da za a yanke hukunci na karshe.
Mai shari’a John Inyang Okoro wanda ya jagoranci kwamitin mutane bakwai na kotun ya sanya ranar 22 ga watan Fabarairu a yau kotun ta bayyana hukuncin da ta yanke kan karar.
Jihohi 16 karkashin jagorancin Kaduna, Kogi da Zamfara suna addu’ar kotun kolin ta rushe tare da ajiye manufofinta na kuntata wa ‘yan Najeriya da ba su ji ba ba su gani ba.
Sun zargi shugaban kasar da yin sama da fadi da ayyukan CBN wajen bullo da aiwatar da manufofin tare da neman a karya dokar da Buhari ya bayar.
Gwamna Nasir El-Rufai na jihar Kaduna da takwaransa na jihar Kogi, Yahaya Bello sun gurfana gaban kotu domin shaida hukuncin a ranar Juma’a. Gwamnonin biyu kuma suna gaban kotu a zaman da ya gabata. Har ila yau, gwamnan jihar Zamfara, Bello Matawalle ya gurfana a gaban kotu ranar Juma’a.
Babban bankin na CBN ya tsawaita wa’adin musanya tsofaffin N200, N500, da N1,000 daga ranar 31 ga watan Janairu zuwa 10 ga watan Fabrairu, biyo bayan korafin da ‘yan Najeriya da dama suka yi, amma kotun koli, bayan karar da jihohi suka shigar, ta ce gwamnatin tarayya, CBN, bankunan kasuwanci ba dole ba ne su ci gaba da wa’adin ranar 10 ga Fabrairu har zuwa lokacin da za a yanke sanarwar game da batun.
Sai dai kuma, shugaban kasar, a wani shirin watsa labarai na kasa, ya umurci babban bankin kasar da ya saki tsofaffin takardun kudi na N200 a yada su tare da sabbin takardun kudi N200, N500 da N1,000 na tsawon kwanaki 60 – nan da 10 ga Afrilu, 2023. Ya kuma ce tsohon N500. da kuma N1,000 takardun banki sun daina zama doka a Najeriya.
An dai yi ta cece-ku-ce da kakkausar suka ga umarnin shugaban kasar ciki har da gwamnonin jam’iyyarsa ta APC.
Gwamna Nasir El-Rufai (Kaduna), Abubakar Badaru (Jigawa), Rotimi Akeredolu (Ondo), Umar Ganduje (Kano); Kakakin majalisar wakilai, Femi Gbajabiamila; Karamin Ministan Kwadago da Aiki, Festus Keyamo; kuma da yawa daga cikin jiga-jigan jam’iyyar APC mai mulki sun fito karara sun caccaki umarnin shugaban kasar tare da nuna rashin amincewarsu da cewa ba ta da hujja domin shari’ar tana gaban kotun koli.
Manyan Lauyoyin Najeriya irin su Femi Falana da Mike Ozekhome ma sun yi ta caccakar matakin da shugaban kasar ya dauka, inda suka ce ba zai iya soke kotun kolin kasar ba.
Haka kuma, gwamnonin Jihohi uku- Kaduna, Zamfara da Kogi sun sake shigar da kara a kan Malami, da kuma Gwamnan babban bankin kasa, Godwin Emefiele, kan cin mutuncin kotu da kuma rashin bin umarnin kotun koli game da canjin tsofaffin takardun kudi.
Daga Fatima Abubakar.
